G`aznaviylar davlati paydo bo`lishi.

G`aznaviylar davlati paydo bo`lishi.

Ответ

G'aznavilar davlati — Xuroson, Shimoliy Hindiston hamda qisman Movarounnahrda (X-XII asrlarda) yashagan turkiy davlat.
G'aznaviylar davlatiga Alpteginning g'ulomi va kuyovi Sabuktegin asos solgan. Davlat nomi saltanatning poytaxti G'azna shahri nomidan olingan. Turkiy g'ulomlar xizmatlari evaziga somoniylardan Xuroson va Afg'onistonning turli viloyatlari (G'azna, Kobul va boshqalar) ni boshqarish huquqini olganlar. Sabuktegin G'azna viloyatining noibi va qo'shin amiri qilib tayinlangach (977), u bu mulklarni mustaqil boshqarishga kirishgan. 994—995 yillarda Xurosonda bo'lib o'tgan 2 jangda somoniylar amiri Nuh ibn Mansur va noib Sabuktegin boshchiligidagi birlashgan qo'shin isyon ko'targan turk sarkardalari Abu Achi Simjuriy (Abulhasan Simjuriynint o'g'li) va Foyiq qo'shinlarini tor-mor keltirish jarayonida Sabukteginning siyosiy nufuzi yanada onadi.
G'.d ning eng kuchaygan davri amir Sabuktegin, ayniqsa, sulton Mahmud G' aznaviy hukmronligi yillariga to' g'ri keladi. I I -asr boshlariga kelganda Musulmon Sharqining eng qudratli davlatlaridan biriga aylangan G'aznaviylar davlatining chegaralari g'arbda Ray va Isfahon shaharlari, Kaspiy dengizi hamda shim.-g'arbda Xorazm va Orol dengizigacha cho'zilgan, sharqda esa Shim. Hindistonning kattagina qis-mini o'z ichiga Olgan vajan.da Balujistongacha yetgan edi. Mahmud G'aznaviy somoniylar sulolasi barham topgach, ularning Xurosondagi butun hududini, keyinchalik Xorazm davlatini (1017) ham o'z saltanati tarkiblga qo'shib Olgan. Biroq Janubiy Toxariston (hozirgi Shim. Afg'oniston)dan tashqari Shimoliy Toxariston (hozirgi Surxondaryo viloyati va Janubiy Tojikiston) hududini ham egallash uchun g'aznaviylar kurash boshlaganlarida qoraxoniylar bilan ularning manfaatlari o'zaro to'qnashdi. Keskin kurashlar natijasida Chag'oniyon va Termiz g' aznaviylarga bo'ysundirilgan.
G'aznaviylar bilan qoraxoniylar davlati o'rtasidagi chegara Amudaryo deb e'tirof qilingan. 1024—1025-yillarda Mahmud G' aznaviy Termiz yaqinida Amudaryoni kechib o'tib, temir darvoza (Temir qopqa) orqali Sug'dga hujum qilgan va Samarqandgacha borgan. Bu harbiy
yurishlar natijasida Omul (Chorjo'y)gacha bo'lgan viloyatlar qoraxoniylar hukmronligidan chiqib, g'aznaviylar ta'siriga o'tgan Bu davrda G'aznaviylar davlati Sharqdagi yirik musulmon davlatiga aylangan edi Biroq, Mahmud G'aznaviyning o'g'li va valiahdi Mas'ud G'aznaviy hukmronligi davrida (1030—1041) G'aznaviylar davlati o'z qo'l ostidagi hududlarni birin-ketin qo'ldan chiqarib, asta-sekin tanazzulga yuz tuta boshladi.
G'aznaviylar davlati tarkibidan l-bo'lib Xorazm ajralib chiqdi. G'aznaviylarning xorazmdagi noibi Oltintosh vafot etgach (1032), uning o' g'li Horun g'aznaviylarga qarshi isyon ko'tardi (1034). U saljuqiylar va qoraxoniylar bilan do' slona aloqa o'rnatib, Xorazmni g'aznaviylardan mustaqil deb e'lon qilgan. Bu paytda qoraxoniylar va g'aznaviylar o'rtasida Chag'oniyon, Xuttalon, Termizni egallash uchun yana keskin kurash boshlangan.

Другие задачи с этого варианта

1 2 3

Книга: Tarix fanidan imtixon savollariga javoblar 11 sinf
Билет/вопрос: №20

"Test-Uz.Ru" © 2014-2024. Информационный портал для школьников, абитуриентов, студентов и учителей

О сайте | Обратная связь